By Mersin TTO Antiviral Tekstil Kumaşı ve Radyasyondan Koruyucu Malzeme
Üniversitemiz Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tonguç Özdemir yürütücülüğündeki TÜBİTAK 1001 projesi ile antiviral özellikli tekstil kumaşı geliştirildi. Prof. Dr. Özdemir ile bu projeyi ve atık tekerlek lastiği kullanılarak radyasyondan koruyucu malzeme elde ettiği TÜBİTAK 2209 projesini konuştuk.
Sağlık çalışanlarının ve salgın koşullarında halkın yararlanacağı antiviral özellikli tekstil kumaşının, virüsü inaktive ettiğini söyleyen Prof. Dr. Özdemir, atık lastiklerin geri dönüştürülerek radyasyondan koruyucu malzeme olarak kullanılmasının hem çevresel hem de ekonomik açıdan büyük önem taşıdığının altını çizdi.
TÜBİTAK 1001 projeniz ne zaman başladı? Ne zaman tamamlandı? Ekibinizde kimler yer aldı?
Projemiz 15 Ekim 2022 yılında başladı ve 15 Ekim 2024 tarihinde tamamlandı. Nanometre boyutunda fiberlerin üretildiği proje ekibinde Prof. Dr. Tonguç Özdemir, Dr. Öğr. Üyesi İsmail Kutlugün Akbay, Dr. Ahmet Güngör, Dr. Şeyma Şirin Kanara ve Bursiyer Işıl Yıldırım ve bursiyerler yer aldı.
Sağlık çalışanlarının ve salgın koşullarında halkın yararlanacağı antiviral özellikli tekstil kumaşının getirdiği yenilik nedir? Bu kumaş farklı ne gibi alanlarda kullanılabilir?
Sağlık çalışanlarının ve salgın koşullarında halkın yararlanacağı antiviral özellikli tekstil kumaşı geliştirilen proje kapsamında potansiyel paydaşlar ile bilgi paylaşımı yapılarak malzemelerin antiviral özellikleri test edildi. Virüsü inaktive etmesi en önemli yeniliktir. İlgili süreçler sonucunda farklı amaçlarla kullanılabilecektir.
Proje tamamlandığına göre bu konuda üretim yapmayı düşünüyor musunuz?
Muhtemelen patent süreci başlayacaktır. Daha sonra değerlendirmeler yapılacaktır.
TÜBİTAK 2209 projesi ne zaman başladı? Ne zaman tamamlandı?
Kimya Mühendisliği Bölümü Yüksek Lisans öğrencisi Işıl Yıldırım ile yürüttüğümüz atık lastik katkısı ile çevreye dost radyasyondan koruyucu malzeme geliştirilmesini içeren TÜBİTAK 2209 projesi, 21 Kasım 2022 tarihinde başladı ve 17 Kasım 2024 tarihinde tamamlandı.
Atık lastik ile ilgili elinizde Türkiye konusunda veri var mı?
Türkiye’de bu konuda birçok rapor ve veri bulunmaktadır. Çevre Bakanlığı, LASDER ve çeşitli araştırma kuruluşları tarafından toplanan bu veriler, atık lastiklerin yönetimi ve geri dönüşümüne dair önemli bilgiler sunmaktadır. Bunlar arasında en güncel raporlardan biri, 2018 yılında yayımlanan Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Sıfır Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Tıbbi ve Özel Atıklar Şube Müdürlüğü Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ve Uygulamaları’dır. Bu rapora göre, 2017 yılında geri kazanımı sağlanan Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) miktarı ise 184 bin 313 ton olarak kayıtlara geçmiştir.
Atık lastik katkısı ile çevreye dost radyasyondan koruyucu malzeme geliştirildi. Bu ürünün önemi nedir?
Atık lastiklerin geri dönüştürülerek radyasyondan koruyucu malzeme olarak kullanılması, hem çevresel hem de ekonomik açıdan büyük önem taşımaktadır. Bu yenilikçi malzeme, atık lastiklerin geri dönüşümüyle çevre dostu bir ürün elde edilmesini sağlar ve sürdürülebilirliğe önemli bir katkı sunmaktadır. Aynı zamanda, maliyetleri düşürerek atık lastiklerin daha verimli bir şekilde değerlendirilmesini sağlayan bir geri dönüşüm süreci ortaya koymaktadır. Bu sürecin en önemli avantajlarından biri, elde edilen inovatif ürünün tıbbi alanda radyasyondan korunma sağlama özelliğidir. Bu özellik, özellikle nükleer enerji ve sağlık sektörlerinde çalışanların sağlık güvenliğini önemli ölçüde artırabilir. Radyasyonun zararlarından korunarak, çalışanların uzun vadeli sağlık sorunları riski azaltılabilir.
Bu projeyi üretim bazında hayata geçirmeyi düşünüyor musunuz? Neler yapmayı planlıyorsunuz?
Evet, bu projeyi hayata geçirmeyi düşünüyoruz. İlk aşamada, geliştirdiğimiz radyasyondan koruyucu malzemeyi üretmeye yönelik gerekli altyapıyı oluşturmayı hedefliyoruz. Üretim sürecini optimize ederek, maliyetleri düşürmeyi ve ürünün kalitesini artırmayı planlıyoruz. Ayrıca, bu teknolojiyi kullanarak endüstriyel uygulamalara yönelik daha geniş bir ürün yelpazesi geliştirmeyi amaçlıyoruz. Sektördeki potansiyel müşterilerle iş birlikleri kurarak, tıbbi alanda ve nükleer enerji sektörlerinde kullanım alanlarını genişletmeyi düşünüyoruz. Ürünümüzün çevre dostu geri dönüşüm sürecini desteklemesi ve yüksek performans sunması nedeniyle, sürdürülebilir üretim hedeflerimize de katkı sağlamayı planlıyoruz.
NOT Ayla Hocam bu röportajı kısa bir toparlama paragrafı ile bitirsen iyi olur…